DNMonline is een onafhankelijk online platform over leiderschap in het funderend onderwijs. DNMonline verschijnt 8x per jaar met een overzicht van nieuwe content en toegang tot een uitgebreid archief.
Peter de Vries
Peter de Vries doet promotieonderzoek naar ouderbetrokkenheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Vanaf 1 september 2024 is hij lector ‘School en Ouders’ aan Academica in Amsterdam.
E-mail: info@peterdevries.nu
Inclusief onderwijs = inclusief ouders
Inclusief onderwijs is niet mogelijk zonder ouders. Ouderbetrokkenheid is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind, want onderzoek laat zien dat ouderbetrokkenheid een positieve invloed heeft op zowel de cognitieve ontwikkeling als het welbevinden van kinderen en jongeren (Bakker et al., 2013; Oostdam & De Vries, 2014; Boonk et al., 2018). In dit artikel wil ik drie misverstanden aan de kaak stellen die er de oorzaak van zijn dat er soms te weinig aandacht wordt besteed aan ouderbetrokkenheid.
Misverstand 1: ouderbetrokkenheid is vooral iets voor het basisonderwijs
Wie dat zegt heeft waarschijnlijk vooral ouderparticipatie voor ogen: meehelpen op school, deelnemen aan een schoolcommissie enzovoort. Ouderbetrokkenheid is iets anders. Daarbij gaat het vooral om de verwachtingen die ouders van hun kind hebben en hun waardering voor het onderwijs. En dat speelt natuurlijk ook in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Omdat het hier vooral gaat om de houding van ouders, vraagt dit geen specifieke vaardigheden, capaciteiten of een hoog opleidingsniveau van ouders (Driessen, 2021). Advies: maak ouders trots door hen te laten delen in de successen van hun kind door bijvoorbeeld projecten af te sluiten waarbij leerlingen ouders laten zien wat zij kunnen, wat ze hebben gemaakt, enzovoort. Inclusief onderwijs wordt gestimuleerd wanneer ouders zien hoe goed leerlingen samenwerken, ook wanneer er sprake is van leerlingen met de nodige uitdagingen. Hun kind wordt verrijkt omdat het leert hoe je elkaars talenten benut en voor elkaar zorgt Inclusie geeft extra kansen!
Misverstand 2: het is moeilijk om ouders te betrekken, je ziet ze nooit
Ouderbetrokkenheid wordt door scholen vaak geconcretiseerd in activiteiten die wij voor ouders bedenken. Vervolgens zijn we soms teleurgesteld als ouders niet aan dergelijke activiteiten deelnemen (bijvoorbeeld een informatieavond bezoeken). Maar ouderbetrokkenheid draait niet zozeer om de betrokkenheid ván ouders, maar onze betrokkenheid óp ouders. Om inclusief onderwijs te realiseren gaat het niet om wat ouders vooral moeten doen, maar vooral om in hoeverre medewerkers in staat zijn een relatie met ouders op te bouwen. Zoals een leraar verwoordde: “Ik zit elke dag twaalf minuten in de auto van school naar huis. Ik heb me aangewend elke dag één ouder te bellen. Ik heb met elke ouder een goede relatie en het kost me geen tijd.” Het effect: ouders waarderen de school en de leraar en spreken thuis positief over de school. Een voorbeeld in het MBO: laat elke student zijn ouder(s) een rondleiding geven waarbij ook een ontmoeting met de studieloopbaan-begeleider plaatsvindt.
Misverstand 3: ouders worden steeds mondiger
De relatie tussen school en ouders is vaak ingewikkeld, maar dat was vroeger ook al zo. Onlangs kwam ik deze zin in een onderzoek tegen: “Decades ago, Waller (1932) stated that teachers and parents are inherently two enemies since they hold different perspectives and goals with respect to the children.” (Addi-Raccah & Grinshtain, 2021). Inclusief onderwijs begint met het besef en de erkenning dat alle ouders het beste willen voor hun kind, en dat het onmogelijk is om met alle ouders op één lijn te zitten. Ouders kunnen we niet veranderen en dat moeten we ook niet willen, wel kunnen we onszelf professioneler maken om ouders (nog) beter te begrijpen.
Referenties
Bakker, J.T.A., Denessen, E.J.P.G., Dennissen, M., & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leerkrachten en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Radboud Universiteit.
Boonk, L., Gijselaers, H.J.M., Ritzen, H. & Brand-Gruwel, S. (2018). A review of the relationship between parental involvement indicators and academic achievement. Educational Research Review 24, 10-30.
Driessen, G. (2021). Parental involvement: Types and effects. In Annual of Sofia University ‘St. Kliment Ohridski’. Faculty of Educational Studies and the Arts. Book of Educational Studies, Volume 114 (pp. 7-30). St. Kliment Ohridski University Press.
Oostdam, R.J., & Vries, P. de (redactie) (2014). Samen werken aan leren en opvoeden. Basisboek over ouders en school. Coutinho.
Reacties worden per mail rechtstreeks aangeboden aan de auteur.
DNMonline is onderdeel van
Uitgeverij Kloosterhof
Napoleonsweg 128A
6086 AJ Neer
T: 0475-597151
M: info@kloosterhof.nl
ABN AMRO: NL38.ABNA.061.70.45.976
KvK: 130.38280
BTW: NL8220.03.612.B01
DNMonline: