Werkdruk blijft een boeiend thema. Dat het beroep van leraar aan populariteit heeft ingeboet, heeft grotendeels te maken met die werkdruk of in elk geval met het beeld dat we als beroepsgroep daarvan neerzetten door er constant over praten en te klagen. Ik ben er zelf niet van overtuigd dat de werkdruk in het onderwijs de afgelopen decennia nu zo is toegenomen; wél denk ik dat een combinatie van maatschappelijke verwachtingen van het onderwijs, in combinatie met individualisering in de maatschappij ervoor zorgt dat we het gevoel hebben dat het nooit goed genoeg is – oftewel dat onze werkdruk te hoog is. Voeding, seksualiteit, groepsdynamiek, diversiteit, omgaan met geld, verdieping in cultuur en sport, burgerschap, digitale geletterdheid, mediawijsheid – steeds meer heerst het idee dat het de scholen zijn die zulke thema’s moeten oppakken. Bovendien heerst steeds meer het idee dat een individu, mits het de kans krijgt om de eigen bijzondere unieke talenten te ontwikkelen, tot alles in staat is, waardoor de rolopvatting van veel ouders is verschoven van het steunen van de school naar het strijden voor het kind. Tegen deze brede ontwikkeling tegenwicht bieden vraagt nogal wat van ons allen, en dus neemt de werkdruk gevoelsmatig toe.

Nu zijn er goede coachingstrajecten en trainingen om ons weerbaar te maken tegen deze maatschappelijke ontwikkeling. Ik geef een praktijkvoorbeeld. Op mijn school, het Sint-Maartenscollege in Voorburg, was ik enkele jaren terug in gesprek met mijn sectie Nederlands over de in hun ogen onacceptabele werkdruk bij dat vak. Zo vonden zij het correctiewerk bij Nederlands  vele malen tijdrovender en intensiever dan bij andere vakken. En ook, dat je bij Nederlands je leerlingen feitelijk verschillende vakken moet leren. En verder: doordat het een klassikaal vak is, zijn  de groepen vaak (te) groot. Noem het maar op – allemaal valide argumenten die mooi klinken, zeker als ze gebracht worden door de verbaal sterke collega’s van de grootste sectie van de school. Ik ging erin mee en stelde de personeelsgeleding van de MR voor om docenten Nederlands een toeslag te geven per les. Veel lezers denken nu ongetwijfeld ‘oh nee, daar haal je je een hoop ellende mee op de hals’. En zo was het ook. Geschiedenis heeft toch ook veel nakijkwerk? De groepen bedrijfseconomie 4havo waren dat jaar zelfs 32 leerlingen groot. En bij LO moet je ook een heleboel verschillende sporten en vaardigheden leren. Deze vlieger ging dus niet op. Maar ik wilde mijn sectie wel tegemoet kunnen komen, want het was mij duidelijk dat veel collega’s op het randje van instorten stonden, er moest dus wel iets gebeuren.

Dus bood ik ze een coach aan. Dat idee werd niet met applaus ontvangen, maar de sectie ging toch akkoord.  En het werd een succes. De coach leerde hen te delen wat de onderlinge verwachtingen eigenlijk waren. Zo bleek dat iedereen een extreem hoge lat voor zichzelf had neergelegd en het moeilijk vond om dat te bespreekbaar te maken, niemand wilde ‘onder doen voor de anderen’. De coach leerde hen om hulp niet te geven als iemand er niet om vraagt (dan maak je iemand klein) maar wel om hulp te vragen als je die nodig hebt. De klassen zijn nog steeds groot, het nakijkwerk enorm en van mijn collega’s Nederlands wordt – zeker in tijden van basisvaardigheden – veel verwacht als het gaat om taalontwikkeling. Maar de ervaren werkdruk is sterk afgenomen. De zaag is scherp. En zoals mijn sectieleider Nederlands onlangs tegen mij zei: “wij geloven er nu in dat als je het druk hebt, je een half uur moet wandelen. En als je het daar te druk voor hebt, dat je dan een uur moet wandelen.”