Teamgericht werken in het onderwijs: collectief verantwoordelijk zijn voor de algehele ontwikkeling van de leerling
Dit artikel gaat over de teamgecentreerde arbeidsorganisatie in het onderwijs. Leraren dragen daarbij samen als team de verantwoordelijkheid voor de integrale ontwikkeling van leerlingen. De auteur beschrijft hoe teamgericht werken is ontstaan, wat het inhoudt en wat het betekent voor een school om op deze manier te werken.
Het juridische fundament van de herstelopdracht is aan de aandacht ontsnapt
Eerder dit jaar deed hoogleraar onderwijsrecht Renée van Schoonhoven onderzoek naar de herstelopdrachten (Van Schoonhoven 2024). Dat onderzoek laat zien dat de Inspectie van het Onderwijs in de toepassing van het Onderzoekskader juridische steken laat vallen. Dat laatste doet niet alleen afbreuk aan de doorwerking van deze herstelopdrachten. Het laat ook zien dat het juridisch fundament van het Onderzoekskader zelf wankel is. Hoe heeft dit kunnen gebeuren, aangezien het onderwijstoezicht in het parlement toch regelmatig aan de orde komt? En wat zijn de risico’s van zo’n wankel fundament?
Angelsaksische afrekencultuur in de rode cijfers
Nederland is behoorlijk gezegend met sturende toetsen op de knooppunten van een schoolloopbaan, zowel met de Eindtoets Basisonderwijs (nu doordtroomtoets) als met de eindxamens op het einde van het voortgezet onderwijs (zij het naast het schoolexamen). Die sterke toetsgerichtheid weerspiegelt hoezeer Nederland (maar ook België) georiënteerd is op de Angelsaksische wereld: de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Australië, Nieuw-Zeeland en Engelssprekend Canada. De vraag is echter of en in welke mate we mee willen (blijven) gaan met de evolutie die zich daar heeft afgetekend.
Inclusief onderwijs
Een korte raadpleging van google levert de volgende uitleg op over wat inclusief onderwijs is: Een onderwijssysteem waar alle kinderen zoveel mogelijk naar dezelfde school gaan, dus ook leerlingen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, ontwikkelingsachterstanden, gedrags- en emotionele problemen of specifieke leermogelijkheden.
Lessen en Toepassingen voor de Toekomst
In de afgelopen drie jaar heb ik, samen met collega’s van het Instituut voor Onderwijs en Orthopedagogiek en het Lectoraat Jeugd aan de HU, intensief gewerkt aan het bevorderen van inclusief onderwijs. Deze reis heeft ons door talloze ontmoetingen, onderzoeksprojecten, colleges, workshops en lezingen geleid, zowel in Nederland als daarbuiten. Wat hebben we geleerd en hoe kunnen aankomende professionals, scholen en opleidingen hierop voortbouwen? Dit artikel verkent voorzichtig de rol van pabo’s en lerarenopleidingen bij de praktische implementatie van inclusief onderwijs.
Inclusief onderwijs = inclusief ouders
Inclusief onderwijs is niet mogelijk zonder ouders. Ouderbetrokkenheid is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind, want onderzoek laat zien dat ouderbetrokkenheid een positieve invloed heeft op zowel de cognitieve ontwikkeling als het welbevinden van kinderen en jongeren (Bakker et al., 2013; Oostdam & De Vries, 2014; Boonk et al., 2018). In dit artikel wil ik drie misverstanden aan de kaak stellen die er de oorzaak van zijn dat er soms te weinig aandacht wordt besteed aan ouderbetrokkenheid.
De Rijksbouwmeester aan het woord
Eerst maar eens de randvoorwaarden op orde, aldus menig schoolbestuurder. Onder die randvoorwaarden hoort natuurlijk ook het schoolgebouw. Maar hoe ziet een inclusief schoolgebouw er eigenlijk uit en hoe realiseer je dat? Wij vroegen het Francesco Veenstra, Rijksbouwmeester.
Voorbij de belangeneilandjes werken aan de gedeelde opgave
Binnen veel samenwerkingsverbanden passend onderwijs wordt sinds een aantal jaren het gesprek gevoerd over inclusief onderwijs en worden er al stappen gezet. Frans Jordaan is directeur-bestuurder van SWV VO Amstelland en de Meerlanden en is lid van de kerngroep van de Sectorraad samenwerkingsverbanden vo. We spraken hem over zijn ervaringen met de route naar inclusief onderwijs.
Meer lucht
Donderdagochtend, 16 mei 2024. Rond tienen staat in het gebouw van de Tweede Kamer een lange rij camera’s en microfoons opgesteld. Bij de zogeheten patatbalie leggen journalisten de opgeluchte reacties van vier fractievoorzitters vast. Een half jaar na de verkiezingen is er een hoofdlijnenakkoord. De paragraaf over onderwijs is kort. De meest concrete tekst gaat over het hoger onderwijs: het bindend studieadvies wordt niet versoepeld. In de begrotingsbijlage staat dat langstudeerders vanaf 2026 meer collegegeld moeten betalen.
Leidinggeven vanuit situationeel bewustzijn
In dit artikel stelt Robert Mentink dat anno 2024 situationeel leiderschap een problematisch begrip is. Volgens hem wordt het tijd om niet meer te spreken over situationeel leiderschap, maar over – zoals hij dat noemt – situationeel leidinggeven vanuit bewustzijn. Daarbij maak je als leider een keuze voor consistent leiderschapsgedrag, met als noodventiel een openlijk beredeneerde afwijking. Deze maand verschijnt zijn nieuwe boek Werk maken van gespreid leiderschap. Hoe je als formele leider ruimte geeft aan professionals (Mentink, 2024).